be inspiration with SUNDA friendship spirit

Responsive Ads Here

Monday 18 January 2010

Heurin ku Létah



Paribasa heurin ku létah dina basa Sunda ngagambarkeun jalma anu henteu laluasa nepikeun kereteging atina ku rupa-rupa sabab. Bisa jadi ku sabab rék barangpénta sieun dipersabenan. Bisa jadi ku sabab ngarasa éra, henteu kaduga da ngarasa manéhna mah lain jalma anu satata jeung anu diajak nyarita. Bisa jadi henteu wani ku sabab bisi disalahkeun, atawa dianggap teu merenah.

Dina éta paribasa digambarkeunana jalma anu rék nyarita henteu laluasa téh ku sabab sungutna kaheurinan ku létah, hartina pinuh ku létah nepi ka hésé rék nyarita. Biasana ku sabab henteu wani ngedalkeun kereteging atina da kahalangan ku rupa-rupa karémpan. Pangpangna lamun kudu nyarita di hareupeun gegedén. Urang Sunda mah geus ratus-ratus taun hirup biasa ngawula, akibat tina kungsi dijajah ti jaman Mataram dina abad ka-17. Lain baé basa Sunda gé disina nurutan basa Jawa ngagunakeun unggah-ungguhing bhasa atawa undak-usuk basa anu ngahaja dijieun pikeun ngabéda-bédakeun harkat jelema. Akibatna ana nyanghareupan gegedén atawa pangagung, henteu weléh ati-ati ari nyarita, bisi salah, sabab ceuk aturan undak-usuk basa mah salah nerapkeun kecap téh jadi dosa anu pohara gedéna, nepi ka dianggap dusun meledug nu jauh ka bedug.

Sanggeus jadi bagian nagara Républik Indonésia anu démokratis ogé, méntalitas sieun ku gegedén jeung pangagung, nepi ka ngarasa heurin ku létah, masih kénéh kandel. Lain baé nyanghareupan gegedén éksekutif tapi nyanghareupan gegedén législatif ogé sarua. Kitu deui ari nyanghareupan gegedén yudikatif.

Padahal apan gegedén législatif téh formalna mah wakil rahayat. Hartina jadi gegedénna téh ku lantaran dipilih ku rahayat. Tugasna satungtung jadi wakil rahayat téh apan mangnepikeun gerentesing ati rahayat anu diwakilanana, ngabéla kapentingan rahayat anu milihna. Sangkan terangeun kumaha saenyana kaayaan, kahayang jeung pikiran rahayat, para wakil rahayat téh kudu meunang asupan ti rahayat anu diwakilanana. Lamun rahayat sorangan henteu wani nepikeun pikiran jeung kahayang anu aya dina haténa, kumaha para wakil rahayat téa terangeunana kana kaayaan jeung kahayang nu diwakilanana. Lamun teu aya nu méré bahan-bahanna, kumaha wakil rahayat rék memperjuangkeunana? Kitu sotéh lamun urang percaya yén wakil rahayat téh maksudna rék memperjuangkeun nasib jeung kapentingan rahayat, hartina lamun para wakil rahayat téa terangeun kana tugasna jeung hayangeun ngalaksanakeunana.

Dina jaman kiwari anu rék ngipuk démokrasi, kawani nepikeun pikiran jeung kahayang téh jadi hak, malah kawajiban unggal warganagara. Ngan lamun warganagara wani jeung ngarasa bébas nepikeun kereteging atina jeung kahayangna, wakil rahayat bisa berjuang pikeun ngahontalna. Hartina lamun kasaksian yén para wakil rahayat henteu ngalaksanakeun kawajibanana ngabéla kepentingan rahayat, rahayat ulah rék ngarasa heurin ku létah negor wakilna. Ngan lamun ti dua pihakanana, nu ngawakilan jeung anu diwakilanana pada-pada niat babarengan ngabéla kepentingan bangsa jeung nagara (kaasup rahayatna), pamaréntahan baris jalan sakumaha mistina.

Nu jadi masalah di urang di Indonésia dina ngipuk démokrasi, rahayat henteu réa ilubiungna ku sabab sering ngarasa heurin ku létah, da tacan dibiasakeun nyarita bruk-brak di hareupeun pangagung, bubuhan geus lila teuing rahayat urang mah hirup di alam féodal. Anu kudu nurut baé kana paréntah kaum ménak anu jareneng, anu dianggap leuwih terang kana sagala hal anu patali jeung kahirupan pamaréntahan. Lamun nepikeun kereteging atina satarabasna sieun dibenduan, hég waé engké kahalangan réputasina dina kapangkatanana. Numatak (atawa mangkaning) urang Sunda mah pangsieuneunana leungiteun bisluit, da nganggap hirupna gumantung kana bisluit, sanajan sapoéna paling henteu maca ayat anu mangrupa jangji yén moal gumantung salian ti ka Allah paling henteu 17 kali. Dina prakna mah sieun kénéh ku dunungan anu sawenang-wenang manan ku Allah anu cenah Maha Kawasa tur Maha Welas Asih tur aya firmanNa anu nyaurkeun yén nya Anjeunna anu baris ngajamin rezeki mahlukNa.

Palebah dieu sidik yén ngajak sangkan wani nyarita bruk-brak, henteu heurin ku létah téh lain pagawéan gampang. Rahayat anu geus ti luluhur béh ditu kénéh sikepna kumaha kersa nu dibendo baé, henteu babari dirobah méntalna sangkan bisa nyarita tatag nepikeun pikiran jeung pamanggihna. Sangkan tatag nepikeun pikiranana, apan kudu dilatih ti leuleutik barudak téh dilatih nyusun pikiran, ngedalkeunana dina susunan kalimah anu rapih sarta ngagunakeun arguméntasi anu babari kahartieun ku nu diajak nyarita. Pangajaran nyarita di sakola jigana geus lila henteu mentingkeun hal éta. Nu matak lamun ngabandungan nu nyararita, asa tara puguh alangujurna, nu penting ramé kadéngéna. Di antara bangsa urang ayeuna timbul anggapan yén ngadu arguméntasi téh pacowong-cowong ngomong, patarik-tarik nyarita. Malah lamun perelu ditungtungan ku ngadu peureup jeung siku. Adegan anu adu jotos di gedong perwakilan rahayat geus sering kajadian.

Kudu ditéangan carana kumaha sangkan barudak urang ti leuleutik kénéh ulah diajar jeung dibiasakeun ngarasa heurin ku létah, tapi kudu diajar nyusun pikiran jeung nyusun arguméntasi pikeun rebut bener jeung ngabéla kapentingan balaréa. Démokrasi baris tumuwuh dina alam ngadu bebeneran ku pikiran jeung arguméntasi lain ku pacowong-cowong jeung paheuras-heuras genggerong, komo deui ku tonjok jeung jotos mah. Komo deui ku paréa-réa balad anu daraékeun ngarurug sarta nyaremkeun pihak anu henteu sapamadegan jeung dirina bari ngagunakeun ancaman jeung kakerasan mah.***

Sumber : http://ajip-rosidi.com

6 comments:

  1. @ kolom-banner ... hatur nuhun...
    @ kumpulan informasi maya ... tararengkyu lah..

    ReplyDelete
  2. ikutan baca baca gan walupun gk ngerti hehehe

    ReplyDelete
  3. @ blogger happy ... hatur nuhun 100x

    ReplyDelete
  4. sajane ngono aku arep komentar, tapi sayang aku ora ngerti bahasanipun, dadi aku arep komentar opo?

    ReplyDelete